آشنایی با استاندارد NFPA 72

مقدمه

ایمنی در برابر آتش‌سوزی از جمله الزامات حیاتی در طراحی و اجرای ساختمان‌ها و تأسیسات صنعتی، تجاری و مسکونی است. در این میان، استاندارد NFPA 72 که به عنوان “National Fire Alarm and Signaling Code” شناخته می‌شود، یکی از جامع‌ترین و معتبرترین استانداردهای جهانی برای طراحی، نصب، تست، نگهداری و راهبری سیستم‌های اعلام حریق است. این استاندارد توسط انجمن ملی آتش‌نشانی آمریکا (NFPA) تدوین شده و به طور دوره‌ای به‌روزرسانی می‌شود.

تاریخچه و معرفی

استاندارد NFPA 72 نخستین‌بار در دهه ۱۹۴۰ میلادی تدوین شد و از آن زمان تاکنون نسخه‌های متعددی از آن منتشر شده است. آخرین نسخه رسمی آن مربوط به سال 2022 است، اگرچه در ایران اغلب از نسخه‌های 2013 و 2016 استفاده می‌شود. این استاندارد راهنمای اصلی طراحان، مجریان و بازرسان سیستم‌های اعلام حریق در سطح بین‌المللی است.

هدف استاندارد NFPA 72

هدف اصلی این استاندارد، افزایش ایمنی جان انسان‌ها و حفاظت از اموال در برابر آتش‌سوزی از طریق فراهم کردن الزامات مشخص برای موارد زیر است:

طراحی سیستم اعلام حریق

انتخاب تجهیزات مناسب

نصب صحیح سیستم‌ها

تست و بازرسی دوره‌ای

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه

بخش‌های اصلی استاندارد NFPA 72

استاندارد NFPA 72 شامل بخش‌های مختلفی است که هرکدام به یکی از اجزای سیستم اعلام حریق می‌پردازند. برخی از مهم‌ترین بخش‌ها عبارت‌اند از:

1. تعاریف و مفاهیم پایه

این بخش شامل اصطلاحات فنی، تعاریف اجزای سیستم و اصول کلی طراحی است.

2. طراحی و نصب سیستم

در این بخش به نحوه طراحی، جانمایی تجهیزات، فاصله‌ها، محدودیت‌ها و اصول مهندسی سیستم‌های اعلام حریق پرداخته می‌شود.

3. تجهیزات و دستگاه‌ها

راهنمای انتخاب آشکارسازهای دود، گرما، شعله، دتکتورهای گاز، شستی اعلام حریق، آژیرها، چراغ‌های هشداردهنده و پنل مرکزی اعلام حریق.

4. تست، بازرسی و نگهداری

زمان‌بندی و روش انجام تست‌های عملکردی، نحوه بازرسی ماهانه، سه‌ماهه، سالانه و نگهداری سیستم‌ها برای اطمینان از عملکرد پایدار.

5. سیستم‌های صوتی و تصویری

راهنمای طراحی سیستم‌های اطلاع‌رسانی عمومی، سیستم هشدار صوتی، پیام‌های از پیش ضبط شده و الزامات مربوط به مکان‌های عمومی.

6. اتصال به مراکز نظارت

الزامات مربوط به اتصال سیستم اعلام حریق به مراکز مانیتورینگ یا ایستگاه‌های مرکزی هشدار که در مواقع اضطراری اطلاع‌رسانی می‌کنند.

مزایای استفاده از NFPA 72

افزایش سطح ایمنی در برابر آتش‌سوزی

کاهش خسارات مالی و جانی

هماهنگی با استانداردهای بین‌المللی

تسهیل در تاییدیه‌های آتش‌نشانی

امکان یکپارچه‌سازی با سیستم‌های BMS و نظارتی

جایگاه NFPA 72 در ایران

اگرچه NFPA یک استاندارد آمریکایی است، اما در ایران نیز به عنوان مرجع طراحی سیستم‌های اعلام حریق در بسیاری از پروژه‌ها استفاده می‌شود. شهرداری‌ها، آتش‌نشانی‌ها و مهندسین مشاور معمولاً از این استاندارد برای بررسی نقشه‌ها و تایید پروژه‌ها استفاده می‌کنند. در بسیاری از پروژه‌های ملی، پیروی از NFPA 72 یا معادل‌های آن (مانند EN54) الزامی است.

استاندارد NFPA 72، یکی از مهم‌ترین مراجع در طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های اعلام حریق است که رعایت آن نه‌تنها موجب افزایش ایمنی ساکنان ساختمان می‌شود، بلکه نقش کلیدی در کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی ایفا می‌کند. استفاده از این استاندارد در کنار آموزش، تست‌های منظم و نگهداری دقیق، تضمین‌کننده عملکرد مؤثر و قابل اعتماد سیستم‌های هشداردهنده خواهد بود.

سایا نیوز